Schenkingen terugdraaien na verbreking relatie niet altijd mogelijk

Dat partners in een tweede relatie – op oudere leeftijd – gulle buien tegenover elkaar of elkaars kinderen kunnen hebben komt wel vaker voor. Meestal zijn dat soort schenkingen goed geregeld, soms kan het uiteindelijk voor een partij ook nadelig uitvallen.

Zo speelde een zaak voor de rechter waarin iemand op oudere leeftijd een nieuwe liefde vond en aan de kinderen van zijn partner bij mondelinge overeenkomsten twee woningen schonk. De overdracht van deze twee woningen en de schenkingen zijn vastgelegd bij notariële akten waardoor de man de woningen kwijt was zonder daar ook maar iets voor terug te krijgen. U voelt de bui al hangen, de liefde raakte over, de relatie raakte uit en de man kreeg spijt van zijn eigen gulheid. Vervolgens probeerde hij via een gerechtelijke procedure de schenkingen teruggedraaid te krijgen met als reden dat er door de kinderen van zijn ex misbruik van omstandigheden zou zijn gemaakt.

De rechter wees de vordering af. Normaal gesproken als een schenker een beroep doet op misbruik van omstandigheden of dwaling moet de begiftigde (de ontvanger van de schenking) het tegendeel bewijzen. Nu echter de schenking zijn vastgelegd in notariële akten gaat het Nederlandse recht er van uit dat de notaris de beschikkingsbevoegdheid, handelingsbekwaamheid en de bedoelingen van de man getoetst heeft op basis van de notariële beroepsregels.

Volgens de Rechtbank had van de man mogen worden verwacht dat hij het vermeende misbruik van omstandigheden nader zou onderbouwen. Dit hij heeft hij echter niet gedaan. De Rechtbank weegt hierbij onder meer de volgende feiten en omstandigheden mee. Ondanks dat de man op leeftijd is staat vast dat hij zelfstandig kon functioneren en voldoende bekwaam was om zijn eigen financiële en andere zaken te behartigen. Verder heeft de man ruim zeven jaren een naar eigen zeggen fijne relatie met de vrouw gehad. Dat hij tijdens de relatie van zijn omgeving werd geïsoleerd, is niet gesteld of gebleken.

De man had nog verklaard dat hij voor onderdak voor zijn partner wilde zorgen en dat hij een van de woningen aan haar kinderen heeft geschonken omdat de vrouw zelf schulden had. De andere woning was bedoeld als onderdak van zijn eigen dochter, maar omdat die ook een bijstandsuitkering had, is ook die woning aan de kinderen van zijn partner geschonken. Hieruit leidt de Rechtbank af dat de man op eigen initiatief en bewust een keuze heeft gemaakt voor deze schenkingsconstructie.

Verder mag van de notaris worden verwacht dat hij zijn medewerking weigert als hij er van overtuigd is dat zich een geval van misbruik van omstandigheden voordoet. Dat is niet anders als de schenker en de begiftigde van een reeds uitgevoerde schenking, alsnog een notariële akte laat opmaken. De notaris moet zich er ook in dat geval van vergewissen, dat de schenking indertijd niet onder invloed van misbruik van omstandigheden tot stand kwam. De notaris heeft kennelijk geen aanleiding gezien om de notariële akten niet te passeren. Met andere woorden, de man was niet alleen zijn liefde maar ook twee woningen armer.

Mocht u zelf plannen hebben een woning te schenken of te verkopen voor een te lage prijs, bedenk dan eerst dat de gevolgen definitief zijn als de notariële akte eenmaal getekend is. Het gezegde "bezint eer gij begint" is hier duidelijk van toepassing.